چگونگی نگارش فهرست منابع در یک تحقیق علمی یا پایان نامه به سبک ونکوور
تاریخچه : اولین بار در سال ۱۹۷۸ گروه کوچکی از سردبیران مجلات پزشکی در ونکوور بریتیش کلمبیا برای تهیه راهنمای نگارش مقالات ارائه شده در مجلات پزشکی گرد هم جمع شدند. این گروه به نام گروه ونکوور شناخته شد. حاصل این گردهمایی در سال ۱۹۷۹ مشتمل بر راهنمای نگارش فهرست منابع توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا ارائه شد. با توسعه این گروه, کمیته بین المللی سردبیران مجلات پزشکی شکل گرفت. این کمیته ویرایشهای متعددی از ” قوانین یکدست و هماهنگ جهت نوشته های ارائه شده به مجلات زیست پزشکی ” تهیه و چاپ کرد که بطور کامل در سال ۱۹۹۷ تجدید نظر شد و ویرایش اصلی و نهایی آن در سال ۲۰۰۱ به اتمام رسید.
هم اکنون بیش از ۵۰۰ نشریه حوزه علوم پزشکی از این قوانین پیروی می کنند، و در ایران نیز بسیاری از مجلات علمی – پژوهشی این شیوه را به کار می برند. علایم و نقطه گذاریهای ارائه شده در سبک ونکوور بر اساس استاندارد بین المللی ANSI – The American National Standards Institute- است که توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا – National Library of Medicine – برای تهیه کلیه پایگاههای اطلاعاتی خود به کار می رود.
۲- اصول مربوط به شیوه ونکوور
فهرست منابع، باید حاوی مشخصات منابعی باشد که درتهیه نوشته خود مورد استفاده قرار داده اید، مثل کتاب، مقاله چاپ شده در یک مجله، جزوه آموزشی و یا حتی مطلبی در محیط وب (اینترنت).
این مشخصات باید به صورتی نوشته شوند که خوانندگان متن شما بتوانند به سهولت منبع مورد نظر را یافته و به اصل آن رجوع نمایند.
فهرست منابع تهیه شده را باید در پایان متن خود قرار دهید.
ترتیب نوشتن منابع در این فهرست، به ترتیب استفاده یا ظهور آنها در متن و با استفاده از اعداد در داخل پرانتز مشخص می شود به عبارتی دیگر به هر منبع مورد استفاده یک عدد اختصاص می یابد.
وقتی که به هر منبع ، عددی اختصاص می دهید، هر بار که در متن مجددا می خواهید به آن منبع استناد کنید، باید همان عدد را درج نمایید.
به عنوان یک قاعده کلی، این اعداد بعد از نقطه و کاما در آخر هر جمله و داخل پرانتز قرار می گیرند.
علائم نقطه گذاری بسیار مهم هستند چون هریک دارای مفهومی از نظر استانداردهای بین المللی هستند.
وقتی در بخشی از متن به چند منبع ( که شماره های آنها، متوالی و پشت سر هم است ) استناد کنید، از خط فاصله ( – ) برای توالی اولین عدد و آخرین عدد استفاده کنید. مثل : (۳-۸)
وقتی در بخشی از متن، به چند منبع ( که شماره های آنها پشت سرهم نیست) می خواهید استناد کنید، بین هر شماره با شماره بعدی، یک علامت ویرگول و بدون فاصله قرار دهید.
مثل: ( ۲- ۷، و ۵ ، ۲ ) یا (۸، ۷، ۶، ۲) و مانند آن
۳- چگونه مشخصات منابع مورد استفاده را در “ فهرست منابع” درج کنیم؟
الف- کتاب انگلیسی
ب – مقاله انگلیسی
ج- مقاله های ارائه شده در کنفرانسها و گزارشهای کنفرانس
د – منابع الکترونیکی
و- منابع فارسی
الف – کتاب انگلیسی: مشخصات کتاب به شکل زیر نوشته می شود:
نام خانوادگی نویسنده (فاصله) حرف یا حروف اول نام کوچک (نقطه) نام کتاب (نقطه) شماره ویرایش (نقطه) محل نشر (: ) ناشر (; ) سال انتشار (نقطه)
مثال:
Ringsven MK, Bond D. Gerontology and leadership skills for nurses. 2nd ed. Albany (NY): Delmar Publishers; 1996.
نکات مهم:
۱٫ اگر نویسندگان کتاب، شش نفر یا کمتر از شش نفر بودند، باید نام همه آنان درج شود. در هنگام تایپ اسامی، بین هر اسم، یک ویرگول و سپس یک فاصله قرار دهید. پس از تایپ آخرین اسم، به جای ویرگول، نقطه بگذارید.
۲٫ اگر اسامی افراد بیش از شش نفر باشد، ابتدا نام شش نفر اول را تایپ کرده و پس از درج یک ویرگول و یک فاصله، عبارت ” et al“ را تایپ کنید سپس یک نقطه و یک فاصله درج نمایید.
۳٫ اسامی افراد به همان ترتیب درج آنها در کتاب تایپ شوند.
۴- شماره ویرایش مثل nd ed ; 4th ed ; 3rd ed; : 4.
5. ممکن است به جای نویسنده، ویراستار یا سازمانی مسئول تهیه اثر باشد، به مثالهای زیر توجه کنید.
Martin JB, Kasper DL, et al, editors. Harrison’s principles of internal medicine. 14th ed. New York: McGraw Hill; 1998.
ویراستار /گردآورنده به عنوان نویسنده :
Norman IJ, Redfern SJ, editors. Mental health care for elderly people. New York: Churchill Livingstone; 1996.
سازمان به عنوان نویسنده و ناشر :
Institute of Medicine (US). Looking at the future of the Medicaid program. Washington: The Institute; 1992.
مشخصات بخشی یا فصلی از کتابی که بوسیله یک یا چند نویسنده نوشته شده است:
نام خانوادگی نویسنده فصل ( فاصله) حرف اول نام کوچک (نقطه) نام فصل (نقطه) (In) ( :) نام خانوادگی نویسنده یا ویراستار کتاب (فاصله) حرف اول نام کوچک (نقطه) نام کتاب (نقطه) شماره ویرایش (نقطه) محل نشر (: ) ناشر(; ) سال انتشار (نقطه) صفحه اول (خط تیره) صفحه آخر فصل (نقطه)
به مثالهای زیر توجه کنید:
Phillips SJ, Whisnant JP. Hypertension and stroke. In: Laragh JH, Brenner BM, editors. Hypertension: pathophysiology, diagnosis, and
management. 2nd ed. New York: Raven Press; 1995. p. 465-78. Blaxter P. Social health and class inequalities. In: Carter C, Peel J,
editors. Equalities and inequalities in health. 2nd ed. London: Academic Press; 1976. p. 165-78.
نکات مهم:
۱٫ اولین حرف نام نویسنده، ویراستار ، عنوان و همچنین کلمات و نامهای خاص را با حروف بزرگ تایپ کنید.
۲٫ محل نشر یعنی اولین شهری که در پایین صفحه عنوان کتاب نوشته شده است . اگرنام بیش از یک شهر وجود دارد، فقظ نام اولین شهر را درج کنید. از به کار بردن کلماتی مانند Britania یا USA و نظایر آن خودداری کنید.
۳٫ اسم ناشر را بطور کامل و خوانا بنویسید.
۴- برای شماره صفحه نخست حرف P (نقطه) را تایپ کنید و سپس شماره صفحات منبع مورد استفاده را بنویسید. مثل:
p. 122-9
p. 1129-57
زمانی که از صفحات مختلف یک منبع استفاده کرده اید و شماره صفحات هم پشت سرهم و متوالی نیست، مشابه مثال زیر عمل کنید:
p. 333,338,340-5
5- چنانچه کتاب مورد استفاده از چند جلد تشکیل شده ، شماره جلد را پس از تاریخ انتشار و قبل از صفحات بنویسید. بجای استفاده از کلمه Volume از کوتاه شده آن یعنی Vol استفاده کنید. مثل:
New York: Academic press; 2003. Vol. 2 p. 134-48
ب – مقاله انگلیسی : مشخصات مقاله به شکل زیر نوشته می شود:
نام خانوادگی نویسنده(فاصله)حرف اول نام کوچک(تقطه)عنوان مقاله(نقطه)نام مجله(فاصله)سال انتشار(فاصله)ماه(; )جلدیا دوره انتشار(شماره)(: ) شماره صفحات
نکات مهم:
۱٫ اگر نویسندگان مقاله، شش نفر یا کمتر از شش نفر بودند، باید نام همه آنان درج شود. در هنگام تایپ اسامی، بین هر اسم، یک ویرگول و سپس یک فاصله قرار دهید. پس از تایپ آخرین اسم، به جای ویرگول، نقطه بگذارید.
۲٫ اگر اسامی افراد بیش از شش نفر باشد، ابتدا نام شش نفر اول را تایپ کرده و پس از درج یک ویرگول و یک فاصله، عبارت ” et al“ را تایپ کنید سپس یک نقطه و یک فاصله درج نمایید.
۳٫ اولین حرف نام نویسنده (نویسنده ها)، عنوان و همچنین کلمات و نامهای خاص را با حروف بزرگ تایپ کنید.
۴٫ نوشتن جلد و شماره مجله ضروری است.
۵٫ عنوان مجله را مطابق سبک مدلاین به صورت مخفف بنویسید. در واقع شیوه نگارش مشخصات مقاله در پایگاه اطلاعاتی مدلاین به سبک استاندارد ونکوور است . نشانی اینترنتی پایگاه مدلاین:
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed
به مثالهای زیر توجه کنید:
مثالهای دیگر برای مقاله چاپ شده در مجلات:
ضمیمه یک جلد) ) Volume with supplement
Shen HM, Zhang QF. Risk assessment of nickel carcinogenicity and occupational lung cancer. Environ Health Perspect 1994;102 Suppl 1:275-82.
(ضمیمه یک شماره) Issue with supplement
Payne DK, Sullivan MD, Massie MJ. Women’s psychological reactions to breast cancer. Semin Oncol 1996;23(1 Suppl 2):89-97.
(بخشی از یک جلد) Volume with part
Ozben T, Nacitarhan S, Tuncer N. Plasma and urine sialic acid in noninsulin dependent diabetes mellitus. Ann Clin Biochem 1995;32(Pt 3):303-6.
بخشی از یک شماره) ) Issue with part
Poole GH, Mills SM. One hundred consecutive cases of flap lacerations of the leg in ageing patients. N Z Med J 1994;107(986 Pt 1):377-8.
ج- مقاله های ارائه شده در کنفرانسها و گزارشهای کنفرانس
مثال برای مقاله ارائه شده در کنفرانس
Bengtsson S, Solheim BG. Enforcement of data protection, privacy and security in medical informatics. In: Lun KC, Degoulet P, editors. MEDINFO 92. Proceedings of the 7th World Congress of Medical Informatics; 1992 Sep 6-10; Geneva, Switzerland. Amsterdam: North-Holland; 1992. P. 1561-5
مثال برای گزارش کنفرانس :
Kimura J, Shibasaki H, editors. Recent advances in clinical neurophysiology. Proceedings of the 10th international Congress of EMG and clinical neurophysiology; 1995 Oct 15-19; Kyoto, Japan. Amsterdam: Elsevier; 1996.
د – منابع الکترونیکی : عبارتند از: نرم افزار ؛ صفحات وب ؛ مجلات الکترونیکی؛ کتابهای الکترونیکی و پایگاههای اطلاعاتی.
نکته : منابع اینترنتی ثابت نیستند. یعنی ماهیت اطلاعات در اینترنت متغیر بوده و ممکن است هر لحظه نشانی یک سایت تغییر کند و یا هر روز اطلاعات جدیدی وارد صفحات سایتها شود که ممکن است کاملا” متفاوت از اطلاعات پیشین باشد .
اگر صفحه اینترنتی دارای نویسنده است مانند مثال زیر عمل کنید.
اگر صفحه اینترنتی نویسنده ندارد، ابتدا عنوان مطلب را درج کنید:
High blood pressure in pregnancy. 2001. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/heart/hbp/hbp_preg.htm Accessed Oct 21, 2002
و- منابع فارسی
کتاب فارسی: مشخصات کتاب فارسی به شکل زیر نوشته می شود:
نام خانوادگی نویسنده (فاصله) حرف یا حروف اول نام کوچک(نقطه) نام کتاب(نقطه)شماره ویرایش(نقطه) محل نشر(: ) ناشر(; ) سال انتشار(نقطه)
با یک نویسنده:
حسینی، ابوالقاسم. اصول بهداشت روانی. مشهد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ۱۳۷۱ .
فرید حسینی، رضا. پاتوفیزیولوژی بیماریهای رماتیسمی و خود ایمنی. مشهد: آستان قدس رضوی، ۱۳۶۵ .
با دو نویسنده:
امتیازی، گیتی ; کریمی، محسن. مبانی زیست مولکولی و مهندسی ژنتیک. ویرایش ۲ . اصفهان: مانی، ۱۳۷۵ .
بیش از سه نویسنده:
فرهودی، ابوالحسن و همکاران. بیماریهای نقص ایمنی، تشخیص و درمان . تهران: علمی، ۱۳۶۵ .
ترجمه یک اثر:
لانگمن، جان. رویان شناسی پزشکی لانگمن. ترجمه کورش عظیمی، مهدی صرافی. تهران: اندیشه روشن، ۱۳۷۹ .
گلیک، برنارد; پاسترناک، جک. بیوتکنولوژی مولکولی: اصول و کاربرد DNA نوترکیب. ترجمه جواد بهروان. مشهد: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مشهد، ۱۳۸۲ .
کتاب چند جلدی با عنوانی عام و عنوانهای خاص هر جلد:
هاریسون، تنسلی راندولف. اصول طب داخلی. ج ۳: بیماریهای دستگاه گوارش. ترجمه محمد ناظم. تهران: چهر ۱۳۶۵ .
چنانچه جلدها عنوان جداگانه نداشته باشد، ج ۲ یا ج ۳ را پس از تاریخ نشر قرار دهید و سپس شماره صفحات را بنویسید.
فصلی یا بخشی از یک کتاب که دارای نویسنده است:
فرهنگ، مهرداد. بیماریهای آلرژیک کودکان. در: مسایل روزمره طب اطفال. گردآورنده محمد توکلی. تهران: دانشجو، ۱۳۶۴ .
مقاله فارسی:
حاجی ترخانی، امیرحسن. جامعه پزشکی و استفاده از اطلاعات علمی. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، سال اول، ش ۲ (تابستان ۱۳۷۲): ۷۲-۷۶
پایان نامه:
گلعلی پور، محمد جعفر. ” سیر تکامل طبیعی و غیر طبیعی مشتقات قوس اول برونشیال در جنین.” پایان . نامه دکترای تخصصی، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ۱۳۷۴ .
نظرات شما عزیزان:
